سنجش خلاقیت دانشجویان كارشناسی سه رشته علوم تربیتی، مشاوره و راهنمایی و روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی  و بررسی نگرش آنان در مورد تأثیر دوره تحصیل دان

 

چكیده تحقیق:

تحقیق حاضر با هدف سنجش میزان خلاقیت دانشجویان سه رشته روان‌شناسی، مدیریت آموزش و مشاوره دانشكده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی و بررسی نگرش آنان در مورد تأثیر دوره تحصیل دانشگاهی بر رشد خلاقیتشان تدوین شده است.

نمونه آماری این تحقیق شامل 124 نفر از دانشجویان دختر و پسر این دانشكده می‌باشد. كه 46 نفر از رشته مدیریت آموزشی، 42 نفر از رشته مشاوره و 36 نفر از رشته روان‌شناسی را شامل می شود. روش نمونه‌گیری آن، طبقه‌ای تصادفی نسبتی است كه از بین سه گروه آموزش تعدادی ضد دانشجویان متناسب با رشته براساس جدول مورگان انتخاب شدند.

برای سنجش خلاقیت افراد از پرسشنامه سنجش خلاقیت CREE تورستون استفاده شد و برای بررسی تاثیر دوره تحصیل دانشگاهی بر رشد خلاقیت دانشجویان از یك مصاحبه كتبی استفاده گردید.

جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها برای تعیین رابطه هركدام از سوالات مصاحبه كتبی استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها برای تعیین رابطه هر كدام از سوالات مصاحبه كتبی و جنس افراد و رشته تحصیلی آنان با میزان خلاقیت افراد از آزمون ناپارامتر یك خی دو پیرسون استفاده شد و برای تعیین رابطة معدل و جنس افراد با خلاقیت از آزمون ناپارامتریك كروكسال والیس استفاده شده است.

فرضیات این تحقیق یا سطح معناداری 95 درصد اطمینان آزمون شد.

در انجام این مراحل از نرم‌افزاری آماری spss استفاده گردید.

نتایج بدست آمده نشان می‌دهد.

1ـ خلاقیت مستقل از جنس افراد است.

2ـ خلاقیت از رشته تحصیلی افراد تبعیت نمی‌كند.

3ـ دوره تحصیلی دانشگاهی بخودی خود نقشی در رشد خلاقیت افراد ندارد.

4ـ معدل بالا بیانگر خلاق بودن فرد نیست.

5ـ در پرورش خلاقیت آموزش آن می‌توان نقش بسیار مهمی را ایفا كند.

« فهرست مطالب »

عنوان                                                                                صفحه

تشكر و قدردانی------------------------------------------------------ أ

چكیده ----------------------------------------------------------- د

فهرست مطالب------------------------------------------------------ ه

فهرست جداول ----------------------------------------------------- ط

فهرست نمودارها ---------------------------------------------------- ل

 

فصل اول : طرح كلی پژوهش------------------------------------------ 1

دعای هنرمند-------------------------------------------------------- 2

مقدمه---------------------------------------------------------------------- 3

بیان مسئله --------------------------------------------------- 6

ضرورت و اهمیت حرکت به سوی خلاقیت ------------------------------ 8

اهداف تحقیق ----------------------------------------------------- 10

فرضیات تحقیق ---------------------------------------------------- 12

تعریف مفاهیم و واژه ها----------------------------------------------- 12

محدودیتهای تحقیق-------------------------------------------------- 13

خلاصه فصل------------------------------------------------------ 15

 

فصل دوم : سابقه موضوع تحقیق  -------------------------------- 16

مقدمه------------------------------------------------------------ 17

ساختار مغز و عملکرد آن---------------------------------------------- 18

تعاریف خلاقیت :--------------------------------------------------- 25

1 . نگرشهای خاستگاهی :--------------------------------------------- 26

2 . نگرشهای فرایندی :----------------------------------------------- 27

رابطه هوش و خلاقیت ------------------------------------------------ 31

فرایند خلاقیت :---------------------------------------------------- 36

مراحل والاس ----------------------------------------------------- 37

مراحل اسبورن ----------------------------------------------------- 39

مراحل تورنس ----------------------------------------------------- 41

نظریه های خلاقیت :------------------------------------------------- 42

1.  نظریه های جهان باستان-------------------------------------------- 42

2. نظریه های جدید فلسفی -------------------------------------------- 44

3. نظریه های روان شناسی  -------------------------------------------- 45

4. روانکاوی جدید -------------------------------------------------- 46

خصوصیات افراد خلاق ---------------------------------------------- 49

نیازهای افراد خلاق ------------------------------------------------- 56

عوامل موثر در خلاقیت----------------------------------------------- 58

هوش ----------------------------------------------------------- 59

ویژگیهای شخصیتی------------------------------------------------- 61

خانواده---------------------------------------------------------- 63

مدرسه و دانشگاه و نقش آن در خلاقیت ----------------------------------- 65

نقش انگیزه های درونی و بیرونی در خلاقیت-------------------------------- 69

تاثیرات عوامل خاص بر خلاقیت :---------------------------------------- 70

سن ------------------------------------------------------------- 70

جنس------------------------------------------------------------ 71

ارزشها و فشارهای اجتماعی -------------------------------------------- 71

تحصیلات-------------------------------------------------------- 72

نقش کوشش در خلاقیت---------------------------------------------- 72

شرایط محیطی مطلوب برای خلاقیت ------------------------------------- 73

تكنیكهای خلاقیت و نو آوری------------------------------------------- 74

یورش فكری------------------------------------------------------ 75

مدل سینكتیكس ---------------------------------------------------- 77

تكنیك دلفی ... ---------------------------------------------------- 78

آموزش خلاقیت ---------------------------------------------------- 87

الف : آموزش و پرورش عمومی خلاقیت----------------------------------- 87

آموزش خلاقیت در جهان --------------------------------------------- 88

ب : آموزش خلاقیت در كودكان و دانش آموزان ---------------------------- 89

نكات قابل توجه در آموزش خلاقیت به فراگیران----------------------------- 93

آنچه مربی برای پرورش فكر خلاق باید انجام دهد  --------------------------- 96

محتوای درسی فراگیر و ارتباط آن با خلاقیت  ------------------------------- 99

اصول اساسی در پرورش خلاقیت --------------------------------------- 107

عوامل موثر در پرورش خلاقیت ---------------------------------------- 108

نقش امنیت و آزادی روانی در خلاقیت ----------------------------------- 113

خلاقیت و حل مسئله ------------------------------------------------ 115

خلاقیت و پیشرفت تحصیلی  ------------------------------------------ 117

خلاقیت و هنر ---------------------------------------------------- 118

خلاقیت و توسعه اقتصادی -------------------------------------------- 121

اثر محرک عاطفی در خلاقیت ----------------------------------------- 122

شرایط لازم جهت استفاده حداکثر از قدرت تصور در خلاقیت ------------------- 126

موانع خلاقیت ---------------------------------------------------- 128

عامل شانس در کاوش در مسیر خلاقیت ---------------------------------- 127

با تصور خلاق می توان روابط شخصی را بهبود بخشید------------------------- 139

سوابق پژوهش در ایران ---------------------------------------------- 141

سوابق پژوهش در خارج --------------------------------------------- 143

نتیجه گیری و جمع بندی فصل دوم-------------------------------------- 147

 

فصل سوم : روش اجرای پژوهش-------------------------------- 150

روش تحقیق------------------------------------------------------ 151

روش گرد آوری اطلاعات-------------------------------------------- 152

ابزار گردآوری اطلاعات --------------------------------------------- 152

جامعه آماری----------------------------------------------------- 152

تعداد و روش نمونه گیری -------------------------------------------- 153

نمره گذاری آزمون ------------------------------------------------ 154

نحوه تبدیل نمره خام به نمره استاندارد ----------------------------------- 154

اعتبار آزمون------------------------------------------------------ 155

روش استخراج مصاحبه كتبی ------------------------------------------ 155

اساس تئوریكی پرسشنامه و مصاحبه كتبی --------------------------------- 156

روشهای آماری---------------------------------------------------- 156

خلاصه فصل----------------------------------------------------- 158

 

فصل چهارم :یافته های پژوهش و تجزیه و تحلیل آنها ------------- 159

مقدمه----------------------------------------------------------- 160

تجزیه یافته های پژوهش --------------------------------------------- 161

تحلیل یافته های پژوهش--------------------------------------------- 205

خلاصه فصل ----------------------------------------------------- 208

 

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات --------------------- 209

نتیجه گیری------------------------------------------------------ 210

پیشنهادات------------------------------------------------------- 212

منابع ----------------------------------------------------------- 214

 « فهرست جداول»

عنوان                                                                              صفحه

جدول 1-2 عوامل و عناصر خلاقیت -------------------------------------- 59

جدول 1-3 پنج دامنه توضیح نمرات استاندارد ------------------------------ 154

جدول 1-4 فراوانی و درصد فراوانی خلاقیت افراد سه گروه شركت كننده در پرسشنامه CREE           161

جدول 2-4 پاسخ افراد سه گروه مشاوره، مدیریت آموزشی و روان‌شناسی به سوال 1 مصاحبه كتبی       162

جدول 3-4 پیشایندی سوال یك مصاحبه كتبی و میزان خلاقیت افراد -------------- 164

جدول 4-4 آزمون خی دو سوال یك مصاحبه كتبی -------------------------- 164

جدول 5-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال (1-2) مصاحبه كتبی---------------- 165

جدول 6-4 پیشایندی سوال (1-2) مصاحبه كتبی  و میزان خلاقیت افراد------------- 166

جدول 7-4 آزمون خی دوی سوال 1-2 مصاحبه كتبی------------------------- 166

جدول 8-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 2-2 مصاحبه كتبی------------------ 167

جدول 9-4 پیشایندی سوال 2-2 مصاحبه كتبی و میزان خلاقیت افراد--------------- 169

جدول 10-4 آزمون فی دو سوال 2-2 مصاحبه كتبی-------------------------- 169

جدول 11-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 1-3 مصاحبه كتبی----------------- 169

جدول 12-4 پیشایندی سوال 1-3 مصاحبه كتبی و میزان خلاقیت افراد-------------- 171

جدول 13-4 آزمون فی دو سوال 1-3 مصاحبه كتبی-------------------------- 171

جدول 14-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 2-3 مصاحبه كتبی----------------- 171

جدول 15-4 پیشایندی سوال 2-3 مصاحبه كتبی و میزان خلاقیت افراد-------------- 173

جدول 16-4 آزمون فی دو سوال 2-3 مصاحبه كتبی-------------------------- 173

جدول 17-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 1-4 مصاحبه كتبی----------------- 173

جدول 18-4 پیشایندی سوال‌ها مصاحبه كتبی و میزان خلاقیت افراد --------------- 175

جدول 19-4 آزمون خی دوی سوال 1-4 مصاحبه كتبی------------------------ 175

جدول 20-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 2-4 مصاحبه كتبی----------------- 175

جدول 21-4 پیشایندی سوال 2-4 مصاحبه كتبی و میزان خلاقیت افراد-------------- 177

جدول 22-4 آزمون خی دو سوال 2-4 مصاحبه كتبی------------------------- 177

جدول 23-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 1-5 مصاحبه كتبی----------------- 177

جدول 24-4 پیشایندی سوال 1-5 مصاحبه كتبی و میزان خلاقیت افراد-------------- 179

جدول 25-4 آزمون خی دوی سوال 1-5 مصاحبه كتبی------------------------ 179

جدول 26-4 پاسه سه گروه آزمودنی به سوال 2-5 مصاحبه كتبی----------------- 179

جدول 27-4 پیشایندی سوال 2-5 مصاحبه كتبی و میزان خلاقیت افراد-------------- 181

جدول 28-4 آزمون خی دو سوال 2-5 مصاحبه كتبی------------------------- 181

جدول 29-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 1-6 مصاحبه كتبی ---------------- 181

جدول 30-4 پیشایندی سوال 1-6 مصاحبه كتبی و میزان خلاقیت افراد-------------- 183

جدول 31-4 آزمون خی دو سوال 1-6 مصاحبه كتبی------------------------- 183

جدول 32-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 2-6 مصاحبه كتبی----------------- 184

جدول 33-4 پیشایندی سوال 2-6 مصاحبه كتبی و میزان خلاقیت افراد-------------- 185

جدول 34-4 آزمون خی دو سوال 2-6 مصاحبه كتبی------------------------- 185

جدول 35-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 7 مصاحبه كتبی------------------- 186

جدول 36-4 پیشایندی سوا 7 مصاحبه كتبی و میزان خلاقیت افراد----------------- 188

جدول 37-4 آزمون خی دو سوال 7 مصاحبه كتبی--------------------------- 188

جدول 38-4 پاسخ سه گروه آزمودنی سوال 1-8 مصاحبه كتبی------------------ 188

جدول 39-4 پاسخ سه گروه آزمودنی سوال 2-8 مصاحبه كتبی ------------------ 190

جدول 40-4 پاسخ افراد سه گروه آزمودنی به سوال 9 مصاحبه كتبی--------------- 191

جدول 41-4 وضعیت افراد از نظر جنس شركت كنندگان در پرسشنامه CREE مصاحبه کتبی 192

جدول 42-4 پیشایندی جنس افراد سه گروه آزمودنی و میزان خلاقیت آنان---------- 193

جدول 43-4 آزمون خی دوی جنس افراد شركت كننده و میزان خلاقیت آنان-------- 193

جدول 44-4 وضعیت سنی افراد شركت كننده در پرسشنامه CREE و مصاحبه كتبی --- 194

جدول 45-4 پیشایندی سن افراد سه گروه آزمودنی و میزان خلاقیت آنان------------ 196

جدول 46-4 آزمون كروكسال دالیس سن افراد شركت كننده و میزان خلاقیت آنان---- 196

جدول 47-4 وضعیت رشته تحصیلی افراد شركت كننده در پرسشنامه CREE و مصاحبه كتبی 197

جدول 48-4 پیشایندی رشته تحصیلی افراد سه گروه آزمودنی و میزان خلاقیت آنان---- 198

جدول 49-4 آزمون خی دو رشته تحصیلی افراد و میزان خلاقیت آنان-------------- 198

جدول 50-4 وضعیت معدل افراد شركت كننده در پرسشنامه CREE و مصاحبه كتبی--- 199

جدول 51-4 پیشایندی معدل افراد سه گروه آزمودنی و میزان خلاقیت آنان----------- 201

جدول 52-4 آزمون كروكسال والیس معدل افراد شركت كننده و میزان خلاقیت آنان--- 201

« فهرست نمودارها»

عنوان                                                                                 صفحه

نمودار 1-2 محل تقاطع خلاقیت (در عوامل موثر در خلاقیت)--------------------- 58

نمودار 2-2 عمل مطلوب یادگیری زتروی---------------------------------- 67

نمودار 1-4 فراوانی میزان خلاقیت افراد در سه رشته مختلف مشاوره، روان‌شناسی و مدیریت آزمودنی و استفاده از پرسشنامه CREE نشان می‌دهد. -------------------------------------------------- 161

نمودار 2-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته به سوال 1 مصاحبه كتبی را نشان می‌دهد. ----- 163

نمودار 3-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-2 مصاحبه كتبی نشان می‌دهد. 165

نمودار 4-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-2 مصاحبه كتبی نشان می‌دهد. 168

نمودار 5-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-3 مصاحبه كتبی نشان می‌دهد. 170

نمودار 6-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-3 مصاحبه كتبی نشان می‌دهد. 172

نمودار 7-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-4 مصاحبه كتبی نشان می‌دهد. 174

نمودار 8-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-4 مصاحبه كتبی نشان می‌دهد. 176

نمودار 9-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-5 مصاحبه كتبی نشان می‌دهد. 178

نمودار 10-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-5 مصاحبه كتبی نشان می‌دهد. ------ 180

نمودار 11-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-6 مصاحبه كتبی را به طور كمی نشان می‌دهد.   182

نمودار 12-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-6 مصاحبه كتبی را به طور كیفی نشان می‌دهد.   184

نمودار 13-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 7 مصاحبه كتبی را به طور كیفی نشان می‌دهد.       186

نمودار 14-4 وضعیت جنس افراد شركت كننده از سه رشته مختلف را در پرسشنامه CREE نشان می‌دهد.         192

نمودار 15-4 وضعیت سنی افراد شركت كننده از سه رشته مختلف را در پرسشنامه CREE نشان می‌دهد.           195

نمودار 16-4 فراوانی افراد شركت كننده در هر كدام از رشته‌ها در پرسشنامه CREE را نشان می‌دهد.   197

نمودار 17-4 معدل افراد شركت كننده در پرسشنامه CREE و مصاحبه كتبی در سه رشته مختلف را به طور كلی نشان می‌دهد.    200

نمودار 18-4 معدل افراد دارای خلاقیت بالا را در سه گروه آزمودنی به طور كلی نشان می‌دهد.            202

نمودار 19-4 معدل افراد دارای خلاقیت متوسط را در سه گروه آزمودنی به طور كلی نشان می‌دهد.       203

نمودار 20-4 معدل افراد دارای خلاقیت پایین را در سه گروه آزمودنی به طور كلی نشان می‌دهد.         203

نمودار 21-4 آزمون ضریب هم بستگی پیرسون كه پراکندگی معدل در برابر نمرات استاندارد خلاقیت سه گروه آزمون را نشان می‌دهد. ------------------------------------------------------ 204