بررسی ارتباط بین ابعاد آنتروپومتریک و نیم رخ ساختاری با آسیب‌های ورزشی دوندگان نخبه

هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط بین ابعاد آنتروپومتریک و نیم رخ ساختاری با آسیب‌های ورزشی دوندگان نخبه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دوندگان شرکت‌کننده در مسابقات آغاز  فصل قهرمانی کشور (94-1393) بود. که در این راستا 30 دونده سرعت (با میانگین و انحراف استاندارد سن 28/4±60/22 سال، وزن 07/6±20/72 کیلوگرم ، قد 96/5±93/180 سانتی متر و شاخص توده بدن 65/1 ± 06/22 کیلوگرم بر متر مربع)، 15 دونده نیمه استقامت ( با میانگین و انحراف استاندارد سن 62/3 ±20/23 سال، وزن 72/7±93/69 کیلوگرم و قد57/2±87/176 سانتی متر و شاخص توده بدن 71/1 ± 73/20 کیلوگرم بر متر مربع ) و 15 دونده استقامت ( با میانگین و انحراف استاندارد سن 09/5 ±60/25 سال، وزن 84/6 ±40/62 کیلوگرم ، قد 76/7 ±80/176 سانتی متر و شاخص توده بدن 53/1 ± 94/19کیلوگرم بر متر مربع ) به صورت  غیر تصادفی هدف‌دار انتخاب و به طور داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته که روایی آن توسط متخصصان و صاحب‌نظران مورد تأیید قرار گرفت و در این پژوهش برای ثبت اطلاعات فردی، نوع آسیب‌های اندام تحتانی در طی دو سال گذشته و سابقه ورزشی آزمودنی‌ها مورد استفاده قرار گرفت. برای اندازه‌گیری زانوی پرانتزی، ضربدری، عرض زانو و عرض مچ پا از کولیس، زاویهQ از گونیامتر و قوس کف پا از افت ناوی (روش برودی) استفاده شد. جهت تجزیه تحلیل داده­ها و برای بررسی نحوه توزیع داده‌ها از آزمون کالموگراف- اسمیرنف استفاده و با توجه به توزیع غیرطبیعی و طبیعی متغیرهای مختلف از آزمون‌های غیر پارامتریک خی دو برای بررسی ارتباط بین آسیب با ناهنجاری و ابعاد آنتروپومتریک، و همچنین آزمون پارامتریک پیرسون برای بررسی ارتباط بین ابعاد آنتروپومتریک و ناهنجاری در سطح معنی‌داری(05/0 p<) استفاده شد. در تجزیه و تحلیل آماری از نرم‌افزار SPSS نسخه 21 استفاده ‌شد (05/0 p<). یافته‌ها نشان داد که بین کف پای گود با پلانتار فاشیت و بین زاویهQ غیرطبیعی با درد قدامی زانو در دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود داشت. از سوی دیگر بین طول ران با کشیدگی همسترینگ و تاندونیت آشیل در دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود داشت. در زمینه ارتباط ابعاد آنتروپومتریک با ناهنجاری نیز بین سن با تاندونیت آشیل، وزن با پلانتارفاشیت و کف پای صاف در دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود داشت. با توجه به نتایج به مربیان دوندگان پیشنهاد می شود با بررسی راستای اندام تحتانی دوندگان از ناهنجاری های آنان آگاه شوند تا بتوانند در درجه اول برنامه های پیشگیری از آسیب را برای آنان اجرا کنند.

کلیدواژه‌ها:  دونده نخبه، آسیب‌های اندام تحتانی، ابعاد آنتروپومتریک، نیمرخ ساختاری

فهرست مطالب

1-1.   مقدمه. 2

1-2.   بیان مسئله. 3

1-3.   ضرورت و اهمیت تحقیق... 4

1-4.   اهداف پژوهش..... 5

1-4-1. هدف کلی... 5

1-4-2. اهداف اختصاصی... 5

1-5.   پیش‌فرض‌های پژوهش..... 5

1-6.  فرضیات پژوهش..... 6

1-7.   متغیرهای پژوهش..... 6

1-7-1. متغیر ملاک(مستقل)....................................................................................................6

1-7-2. متغیر وابسته (پیش بین) 7

1-8.   محدودیت‌های تحقیق... 7

1-8-1.محدودیت‌های قابل‌کنترل.. 7

1-8-2.محدودیت‌های غیرقابل‌کنترل.. 7

1-9.   تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق... 8

فصل دوم: پیشینه پژوهش..... 10

2-1.  مقدمه. 11

2-2.   بخش اول مبانی نظری تحقیق... 11

2-2-1.راستای آناتومیکی اندام تحتانی... 11

2-2-2ناهنجاری‌های وضعیتی (پاسچرال) 12

2-2-3.علل و عوامل بروز ناهنجاری‌ها 12

2-2-4.سندروم‌های اندام تحتانی... 12

2-2-4-1.سندروم متقاطع اندام تحتانی... 13

2-2-4-2.سندروم انحراف پرونیشن... 13

2-2-4-3.سندروم نقص حرکتی اندام تحتانی... 13

2-2-5.زانوی ضربدری... 14

2-2-6.زانوی پرانتزی... 16

2-2-7.آزمون افت ناوی... 16

2-2-8.زاویهQ.... 17

2-2-9.آسیب‌های شایع دوندگان در اندام تحتانی... 17

2-2-9-1. شین اسپلینت( سندروم فشار بر روی درشت نی داخلی) 18

-2.2-9-2. استرس فرکچر. 18

2-2-9-3. زانوی دوندگان (سندروم ایلیو تیبیال باند) 18

2-2-9-4. درد قدامی زانو (سندروم درد کشککی-رانی) 19

2-2-9-5. پلانتارفاشیا( التهاب نیام کف پایی) 19

2-2-9-6. تاندونیت آشیل... 20

2-2-10. آنتروپومتری... 20

2-2-10-1. مفهوم آنتروپومتری... 20

2-2-10-2. روش‌ها و ابزارهای آنتروپومتری... 21

2-2-10-3. کاربردهای آنتروپومتری... 21

2-2-10-4. تفاوت‌های بشری از لحاظ ساختار اسکلتی- عضلانی... 22

2-3. پیشینه تحقیق... 23

2-3-1. مقدمه. 23

2-3-2.مطالعات انجام‌شده در زمینه ارتباط ناهنجاری با آسیب.... 24

2-3-3.مطالعات انجام‌شده در زمینه ارتباط ویژگی‌های آنتروپومتریکی با آسیب‌های ورزشی... 32

2-3-4.مطالعات انجام‌شده در زمینه ارتباط ویژگی‌های آنتروپومتریکی با ناهنجاری... 33

2-3-5.جمع‌بندی: 34

فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش..... 35

3-1.مقدمه. 36

3-2.طرح پژوهش..... 36

3-3.جامعه و نمونه آماری پژوهش..... 36

3-4.پروتکل... 37

3-5.ابزارهای اندازه‌گیری و جمع‌آوری اطلاعات... 37

3-6.روش‌های اندازه‌گیری... 37

3-6-1.پرسشنامه. 38

3-6-2.روش اندازه‌گیری قد.. 38

3-6-3.روش اندازه‌گیری وزن.. 38

3-6-4.روش اندازه‌گیری زانوی پرانتزی... 38

3-6-5.روش اندازه‌گیری ناهنجاری زانوی ضربدری... 39

3-6-6.روش اندازه‌گیری زاویه 40

3-6-7.روش اندازه‌گیری افت ناوی... 41

3-6-8.روش اندازه‌گیری طول اندام تحتانی... 42

3-6-9.روش اندازه‌گیری طول ران.. 43

3-6-10.روش اندازه‌گیری طول ساق... 44

3-6-11.روش اندازه‌گیری عرض زانو. 45

3-6-12.روش اندازه‌گیری عرض مچ پا 46

3-6-13.روش اندازه‌گیری طول کف پا 47

3-7. روش‌های آماری و شیوه تجزیه تحلیل داده‌های پژوهش..... 48

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها 49

4-1.   مقدمه. 50

4-2. نتایج آزمون تکرارپذیری و خطای استاندارد اندازه‌گیری‌ها 51

4-3. تجزیه و تحلیل توصیفی یافته‌های پژوهش..... 51

4-3-1.ویژگی‌های آزمودنی‌ها 51

4-3-2. توصیف کمی متغیرهای نیم رخ ساختاری و آنتروپومتریکی... 52

4-4. تجزیه و تحلیل استنباطی یافته‌های پژوهش..... 55

4-4-1. فرض صفر اول: ارتباط معنی‌داری بین هر یک از متغیرهای(زانوی ضربدری، زانوی پرانتزی، کف پای صاف، کف پای گود، زاویهQ) و آسیب‌های شایع دوندگان وجود ندارد. 55

4-4-1-1. زیر فرض اول : بین  زانوی ضربدری و آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 55

4-4-1-2. زیر فرض دوم : بین  زانوی پرانتزی و آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 55

4-4-1-3. زیر فرض سوم : بین  کف پای صاف و آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 55

4-4-1-4. زیر فرض چهارم : بین  کف پای گود و آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 55

4-4-1-5. زیر فرض پنجم : بین  زاویهQ و آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 55

4-4-2.         فرض صفر دوم: ارتباط معنی‌داری بین ویژگی‌های آنتروپومتریکی در هر یک از متغیرها (طول اندام تحتانی، طول کف پا، طول ران، طول ساق، عرض زانو،عرض مچ پا) با آسیب‌های شایع دوندگان وجود ندارد. 57

4-4-2-1.    زیر فرض اول : بین  طول اندام تحتانی با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 57

4-4-2-2. زیر فرض دوم : بین  طول کف پا با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 57

4-4-2-3. زیر فرض سوم : بین  طول ران با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 57

4-4-2-4.    زیر فرض چهارم : بین  طول ساق با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 57

4-4-2-5. زیر فرض پنجم : بین  عرض زانو با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 57

4-4-2-6. زیر فرض ششم : بین  عرض مچ پا با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 57

4-4-2-7. زیر فرض هفتم : بین سن  با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 57

4-4-2-8. زیر فرض هشتم : بین وزن  با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 57

4-4-2-9. زیر فرض نهم : بین قد  با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 57

4-4-3. فرض صفر سوم (H_O): ارتباط معنی‌داری بین ویژگی‌های آنتروپومتریکی(طول اندام تحتانی، طول ران، طول ساق، عرض زانو،عرض مچ پا، طول کف پا) با ناهنجاری‌های اندام تحتانی(زانوی پرانتزی، زانوی ضربدری، کف پای صاف، کف پای گود و زاویه Q) وجود ندارد.................. 60

4-4-3-1. زیر فرض اول : بین  سن با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 60

4-4-3-2. زیر فرض دوم : بین  وزن با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 60

4-4-3-3. زیر فرض سوم : بین  قد با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 60

4-4-3-4.    زیر فرض چهارم : بین  طول اندام تحتانی با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 60

4-4-3-5. زیر فرض پنجم : بین  طول ران با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 60

4-4-3-6. زیر فرض ششم : بین  طول ساق پا با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. 60

4-4-3-7. زیر فرض هفتم : بین عرض زانو  با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد. 60

4-4-3-8. زیر فرض هشتم : بین عرض مچ پا  با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد. 60

4-4-3-9. زیر فرض نهم : بین طول کف پا  با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد. 60

4-4-4.خلاصه نتایج آزمون های آماری... 64

4-4-4-1. خلاصه نتایج آزمون آماری خی دو در دوندگان.. 64

4-4-4-2. خلاصه نتایج آزمون آماری پیرسون در دوندگان.. 66

5 .فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری... 67

5-1.   مقدمه. 68

5-2.   خلاصه پژوهش..... 69

5-3.   بحث و بررسی نتایج مربوط به فرضیه اول: ارتباط معنی‌داری بین هر یک از متغیرهای(زانوی پرانتزی، زانوی ضربدری، کف پای صاف، کف پای گود، زاویهQ) و آسیب‌های شایع دوندگان وجود ندارد. 71

5-4.   بحث و بررسی نتایج مربوط به فرضیه دوم: ارتباط معنی‌داری بین ویژگی‌های آنتروپومتریکی در هر یک از متغیرها (سن، وزن، قد، طول اندام تحتانی، طول کف پا، طول ران، طول ساق، عرض زانو،عرض مچ پا) با آسیب‌های شایع دوندگان وجود ندارد. 73

5-5.   بحث و بررسی نتایج مربوط به فرضیه سوم: ارتباط معنی‌داری بین ویژگی‌های آنتروپومتریکی( سن، وزن، قد، طول اندام تحتانی، طول ران، طول ساق، عرض زانو،عرض مچ پا، طول کف پا) و ناهنجاری‌های اندام تحتانی(زانوی پرانتزی، زانوی ضربدری، کف پای صاف، کف پای گود و زاویه Q) وجود ندارد. 75

5-6. جمع بندی....................................................................................................................78

5-7.  پیشنهادات تحقیق: 79

5-7-1.پیشنهادات کاربردی... 79

5-7-2.پیشنهادات پژوهشی... 80

 فهرست جداول

 جدول 4-1. ضریب همبستگی درون گروهی و خطای برآورد استاندارد. 51

جدول 4-2. میانگین و انحراف استاندارد (X ± SD) ویژگی‌های فردی آزمودنی‌ها 52

جدول 4-3. توصیف کمی  متغیرهای نیم رخ ساختاری (X ± SD) 53

جدول 4-4. توصیف کمی  متغیرهای نیم رخ ساختاری (X ± SD) 53

جدول 4-5. نتایج آزمون خی دو  جهت بررسی ارتباط زانوی ضربدری و پرانتزی با آسیب‌های دوندگان.. 55

جدول4-6. نتایج آزمون خی دو جهت بررسی ارتباط کف پای صاف با آسیب‌های دوندگان.. 56

جدول 4-7. نتایج آزمون خی دو جهت بررسی ارتباط زاویهQ غیرطبیعی با آسیب‌های دوندگان.. 56

جدول 4-8. نتایج آزمون خی دو  جهت بررسی ارتباط طول اندام تحتانی و طول کف پا با آسیب‌های دوندگان.. 58

جدول 4-9. نتایج آزمون خی دو  جهت بررسی ارتباط طول ران و طول ساق با آسیب‌های دوندگان.. 58

جدول 4-10. نتایج آزمون خی دو  جهت بررسی ارتباط عرض زانو و عرض مچ پا با آسیب‌های دوندگان.. 59

جدول 4-11. نتایج آزمون خی دو  جهت بررسی ارتباط سن و وزن با آسیب‌های دوندگان.. 59

جدول 4-12. نتایج آزمون خی دو  جهت بررسی ارتباط  قد فرد با آسیب‌های دوندگان.. 60

جدول 4-13. نتایج آزمون همبستگی در بررسی ارتباط بین سن با ناهنجاری‌های اندام تحتانی.. 61

جدول 4-14. نتایج آزمون همبستگی در بررسی ارتباط بین وزن با ناهنجاری‌های اندام تحتانی.. 61

جدول 4-15. نتایج آزمون همبستگی در بررسی ارتباط بین قد با ناهنجاری‌های اندام تحتانی.. 62

جدول 4-16. نتایج آزمون همبستگی در بررسی ارتباط بین طول اندام تحتانی با ناهنجاری‌های اندام تحتانی.. 62

جدول 4-17. نتایج آزمون همبستگی در بررسی ارتباط بین طول ران با ناهنجاری‌های اندام تحتانی.. 62

جدول 4-18. نتایج آزمون همبستگی در بررسی ارتباط بین طول ساق با ناهنجاری‌های اندام تحتانی.. 63

جدول 4-19. نتایج آزمون همبستگی در بررسی ارتباط بین عرض زانو با ناهنجاری‌های اندام تحتانی.. 63

جدول 4-20. نتایج آزمون همبستگی در بررسی ارتباط بین عرض مچ پا با ناهنجاری‌های اندام تحتانی.. 64

جدول 4-21. نتایج آزمون همبستگی در بررسی ارتباط بین طول کف پا با ناهنجاری‌های اندام تحتانی.. 64

جدول 4-22. خلاصه نتایج آزمون خی دو جهت تعیین ارتباط بین ابعاد آنتروپومتریک و ناهنجاری‌های اندام تحتانی با آسیب در دوندگان  65

جدول 4-23. خلاصه نتایج آزمون آماری پیرسون جهت تعیین ارتباط ابعاد آنتروپومتریکی با ناهنجاری‌های اندام تحتانی در دوندگان  66

  فهرست شکل‌ها

شکل شماره 3-1. نحوه اندازه‌گیری زانوی پرانتزی 39

شکل شماره 3-2. نحوه اندازه‌گیری زاویهQ 41

شکل شماره 3-3. نحوه اندازه‌گیری افت ناوی 42

شکل شماره 3-4. نحوه اندازه‌گیری طول اندام تحتانی 43

شکل شماره 3-5. نحوه اندازه‌گیری طول ران 44

شکل شماره 3-6. نحوه اندازه‌گیری طول ساق پا 45

شکل شماره 3-7. نحوه اندازه‌گیری عرض زانو 46

شکل شماره 3-8. نحوه اندازه‌گیری عرض مچ پا 47

شکل شماره 3-9. نحوه اندازه‌گیری طول کف پا 47

فهرست پیوست‌ها

پیوست شماره 1  فرم درخواست  همکاری فدراسیون دو و میدانی 89

پیوست شماره 2  پرسشنامه ثبت آسیب های دوندگان 90