بررسی اثر خوداشتغالی زنان روستایی بردرآمدخانوار

 

با وجود آنکه زنان روستایی بخش قابل توجهی از نیروی کار بخش کشاورزی را تشکیل می دهند، فعالیت های آنان منجر به کسب درآمد ملموس نمی شود.در همین راستا در سال 1373 تعاونی های زنان روستایی به منظور حمایت از زنان روستایی به خصوص زنان سرپرست خانوار تشکیل شدند. در این مطالعه سعی شده است اثر خوداشتغالی اعضای تعاونی های زنان بر درآمد خانوارآنها در استان فارس بررسی شود. به همین منظور با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی شده بر اساس سابقه ی فعالیت، میزان سرمایه و تعداد اعضا، پنج تعاونی ازشهرستان های شیراز، سپیدان، سروستان و پاسارگاد انتخاب و 233 نمونه انتخاب شد. با بررسی وضعیت فقر این نمونه ها با استفاده از شاخص FGT مشخص شد که نیازهای اقتصادی انگیزه اصلی خوداشتغالی اعضای تعاونی ها را تشکیل داده اند. همچنین نتایج مدل لاجیت دو گزینه ای نشان داد که سکونت در روستای تشکیل تعاونی ها، امکان دریافت وام با کارمزد پایین و داشتن تجربه کاری متناسب با شرایط روستا نقش مهمی در خوداشتغالی اعضای تعاونی ها داشته است. با بررسی اثر خوداشتغالی زنان بردرآمد خانوار در قالب یک مدلquasi-reduced form مشخص شد که مبلغ وام پرداخت شده از سوی تعاونی ها که زمینه اشتغالزایی زنان روستایی را فراهم کرده است اثر مثبتی بر درآمد خانوار آنها داشته است. همچنین کاهش فقر روستایی و افزایش مصرف خانوار را نیز در پی داشته است. بنابراین تشکیل و گسترش تعاونی ها و همچنین حمایت های مالی دولت از تعاونی ها با پرداخت تسهیلات با کارمزد پایین پیشنهاد می شود.

کلید واژه: خوداشتغالی و کارآفرینی، تعاونی های زنان روستایی، درآمد خانوار، استان فارس

 

 فهرست مطالب

 

مقدمه .....................................................................................................................................................2

1-1- بیان مسئله ی تحقیق .......................................................................................................2

1-1-1- تعاونی های زنان روستایی در استان فارس .......................................................4

1-2- اهمیت موضوع ....................................................................................................................5

1-3- اهداف تحقیق ......................................................................................................................7

1-4- فرضیه های تحقیق ............................................................................................................7

مروری بر مطالعات انجام شده .........................................................................................................10

2-1- خوداشتغالی و کارآفرینی زنان روستایی .....................................................................10

2-2- عوامل مؤثربرمشاركت اقتصادی واشتغال زنان روستایی ...................................... 13

2-3- نقش تعاونی های زنان در اشتغال و درآمد زنان روستایی .....................................17

تئوری و روش تحقیق .......................................................................................................................24

 3-1- بررسی وضعیت فقر درآمدی اعضای تعاونی های زنان روستایی ..........................24

         3-1-1- معیارهای اندازه گیری فقر .................................................................................24

3-1-2- شاخصFGT ........................................................................................................25

3-1-3- شاخص نسبت سرشماری ...................................................................................26

3-1-4- شاخص شکاف فقر ................................................................................................27

     3-2- بررسی عوامل مؤثربر خوداشتغالی اعضای تعاونی های زنان روستایی .................28

        3-2-1- مدل لاجیت دوگزینه ای ......................................................................................28

        3-2-2- تخمین مدل لاجیت دوگزینه ای ........................................................................29

        3-2-3- محاسبه اثر نهایی مدل لاجیت ...........................................................................30

3-3- بررسی اثرخوداشتغالی زنان روستایی بر درآمد خانوار  ............................................30

        3-3-1- بررسی آزمون برونزایی هاسمن ........................................................................  33

     3-4- روش جمع آوری داده ها ................................................................................................34

        3-4-1- بررسی وضعیت فقر درآمدی اعضای تعاونی های زنان روستایی .................34

        3-4-2- تعیین عوامل مؤثر بر خوداشتغالی اعضای تعاونی های زنان روستایی .......34

       3-4-3- بررسی اثر خود اشتغالی اعضای تعاونی های زنان بر درآمد خانوار................35

     3-5- روش نمونه گیری ............................................................................................................35

نتایج و بحث ....................................................................................................................................... 41

     4-1- انگیزه ی خوداشتغالی اعضای تعاونی های زنان روستایی .......................................41

     4-2- وضعیت سرپرستی اعضای تعاونی های زنان روستایی .............................................45

         4-3- وضعیت فقر درآمدی اعضای تعاونی های زنان روستایی .........................................47

     4-4- عوامل مؤثر بر خوداشتغالی اعضای تعاونی های زنان روستایی .............................50

        4-4-1- اثر نهایی تخمین مدل لاجیت دوگزینه ای ......................................................52

     4-5- اثر خوداشتغالی زنان روستایی عضو تعاونی ها بر درآمد خانوار..............................54

   4-5-1-آزمون برون زایی هاسمن ................................................................................. 62           4-6- اثر خوداشتغالی اعضای تعاونی های زنان روستایی بر فقر درآمدی خانوار ..........64

4-7- اثرعضویت در تعاونی های زنان روستایی و خوداشتغالی بر مصرف خانوار ..........65

     4-8- اثرات غیر اقتصادی عضویت در تعاونی های زنان روستایی ....................................66

نتیجه گیری و پیشنهادها ..................................................................................................................69

     5-1- خلاصه ...............................................................................................................................69

     5-2- نتیجه گیری ......................................................................................................................70

     5-3- پیشنهاد ها ........................................................................................................................72

فهرست منابع ......................................................................................................................................74

پیوست ها...............................................................................................................................................82

فهرست جدول ها

جدول 3-1- طبقه بندی تعاونی ها بر مبنای سابقه ی فعالیت.................................................36

جدول 3-2- طبقه بندی تعاونی ها بر مبنای میزان سرمایه......................................................36

جدول 3-3- طبقه بندی تعاونی ها بر مبنای تعداد اعضا...........................................................37

جدول 3-4- گزارش مربوط به تعاونی های زنان روستایی مورد مطالعه.................................38

جدول 3-5- گروه بندی نمونه های مورد مطالعه.........................................................................38

جدول 4-1- ویژگی های فردی، خانوادگی و اقتصادی اعضای تعاونی های زنان .................42

جدول 4-2- وضعیت سرپرستی اعضای تعاونی های زنان روستایی.........................................46

جدول 4-3- وضیعت فقر درآمدی اعضای تعاونی های زنان روستایی.....................................47

جدول 4-4- عوامل مؤثر بر خوداشتغالی اعضای تعاونی های زنان روستایی..........................50

جدول 4-5- اثر نهایی عوامل مؤثر بر خوداشتغالی اعضای تعاونی های زنان روستایی........53

جدول4-6- آماره های توصیفی مبلغ وام پرداختی تعاونی های زنان استان فارس..............55

جدول4-7- راه های صرف وام های خوداشتغالی.........................................................................55

جدول4-8- اشتغال های ایجاد شده بوسیله ی اعضای تعاونی های زنان روستایی..............57

جدول 4-9- عوامل مؤثر بر مبلغ وام پرداختی تعاونی های زنان روستایی.............................58

جدول 4-10- اثر خوداشتغالی اعضای تعاونی های زنان بر درآمد خانوار................................60

جدول 4-11- اثر خوداشتغالی اعضای تعاونی ها بر تغییرات درآمد خانوار.............................61

جدول 4-12- آزمون برونزایی مبلغ وام پرداختی تعاونی های زنان روستایی........................63

جدول 4-13- اثر خوداشتغالی اعضای تعاونی های زنان بر فقر درآمدی خانوار....................64

جدول 4-14- اثرعضویت در تعاونی های زنان روستایی بر مصرف خانوار اعضا.....................65

جدول4-15- توزیع فراوانی اثرات غیر اقتصادی عضویت در تعاونی های زنان روستایی......66

فهرست نمودارها

نمودار 4-1- وضعیت فقر درآمدی اعضای تعاونی های زنان روستایی.....................................49