ارزیابی تاثیر طراحی ادارات پلان آزاد بر رضایت شغلی کارمندان

محیط های اداری مکان زندگی افراد کارمند در نیمی از ساعات روز است . جایی که فرد پر انرژی ترین اوقات بیداری خود را در آن می گذراند . لذا کیفیت فضای اداری در بلند مدت ،تاثیری بیش از آنچه در نگاه اول به ذهن متبادر می شود بر زندگی کارمندان دارد . پژوهش حاضر در صدد است تارضایت مندی کارمندان در فضای اداری با پلان آزاد را بررسی کند . درواقع هدف تعیین ارتباط بین عملكرد كاركنان و محیط فیزیكی كارشان است. حاصل مطالعات انجام شده رسیدن به الگویی بود که 5 فاکتور تاثیر گذار در جلب رضایت کارکنان در محیط کار را شامل می شد .این فاکتورها عبارتند از : تهویه ، نور، ارتباطات ، حریم خصوصی وعملکرد . که چهار فاکتور اولیه بر عملکرد تاثیرگذاشته و عملکرد نیز رضایت از محیط را تحت تاثیر قرار می دهد.  روش تحقیق در این پژوهش، کمی و رویه عملی آن استفاده از پرسشنامه و تحلیل آماری است . داده ها با استفاده از نرم افزار Spss و روش Amos تحلیل گردید. تحلیل آماری داده ها وجود ارتباط بین فاکتورهای تشکیل دهنده الگوی رضایت شغلی بر اساس رضایت از محیط را مورد تایید قرار می دهد . به بیان دیگر، نتایج حاصل از پیمایش ،بیانگر آن است که طراحی محیط اداری تأثیر قابل توجهی بر عملكرد كاركنان دارد و استفاده از پلان آزاد،  در صورتی که نیازمندیهای کارکنان و اصول فنی ساخت رعایت گردد ، می تواند ایده مناسبی برای ساخت فضاهای اداری باشد . بطور كلی بررسی فاكتورهای مختلف نشان می‌دهد كه نورپردازی مناسب ،تهویه مناسب ،سهولت ارتباط کارکنان با یکدیگر و ارباب رجوع و رعایت حریم خصوصی (بویژه در مورد زنان) ،می تواند در عملكرد اغلب كاركنان و بهره وری شغلی آنان،  نقش کلیدی بازی کند . با توجه به بررسی های نظری و نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها پیشنهاد می گردد ،در ساختمانهای اداری برای افزایش ارتباط بین کارمندان و ارباب رجوع ، دسترسی بهتر کارمندان به فایلها و وسایل مورد نیاز و نیز بهره گیری بهتر از نور و تهویه در فضاهای داخلی ، مناسب تر است که از فضاهای با پلان آزاد استفاده کرد .همچنین از آنجا که حفظ حریم خصوصی برای کارمندان یک اداره مهم است ، بهتر است در ادارات با پلان باز هر جا که ارتباط کارمندان با ارباب رجوع از اهمیت کمتری برخوردار است ، از پارتیشن های با ارتفاع کوتاه مخصوصا برای فضاهای متعلق به زنان استفاده گردد. این بدان دلیل است که داشتن حریم برای زنان بیش از مردان اهمیت دارد .در فضاهای اداری با پلان باز از آنجا که هیچ حائلی برای جلوگیری از پخش صداهای درون فضا وجود ندارد ، بهتر است برای افزایش تمرکز کارکنان حتی المقدور از بوجود آمدن صداهای مزاحم ممانعت کرد . به عنوان مثال می توان دستگاههایی که ایجاد صدا می کنند مانند دستگاههای فتوکپی یا مانند آنرا در فضای بسته قرار داد. یا صدای زنگ تلفنهای موجود در فضا را با چراغهای چشمک زن جایگزین کرد .همچنین می توان از نصب پره های جاذب صدا بر روی دستگاههای تایپ و ماشینهای تولید کننده صدا بهره گرفت .

 واژه­ های کلیدی: رضایت شغلی ، فضاهای اداری ، پلان آزاد

فصل اول: مقدمه و کلیات

1-1 مقدمه. 3

1-2 بیان مساله. 4

1-3 ضرورت انجام تحقیق.. 7

1-4 فرضیه‌های پژوهش.... 7

1-5 اهداف پژوهش.... 8

1-6 روش انجام تحقیق.. 8

1-7 تعریف اصطلاحات و واژه ها 8

فصل دوم: ادبیات تحقیق

2-1 مقدمه: 13

2-2 تاثیر طراحی محیط فیزیکی فضای کار 15

2-3 حریم خصوص.... 16

2-3-1 سر و صدا بعنوان استرس فیزیولوژیک.... 21

2-3-2 ابعاد و اندازه در ایستگا ههای کار و دفاتر. 24

2-4 ارتباطات... 25

2-5  تهویه. 26

2-5-1 مکانیسم تهویه طبیعی (با استفاده از بازشوها) 27

2-5-2 تاثیر اندازه پنجره 28

2-6 نور 30

2-6-1 استفاده از نور طبیعی روزانه. 30

2-6-2 اثر رنگ بر محیط کار 34

2-7 عملکرد. 35

2-8 الگوی ساختاری ارتباط فاکتورهای تاثیرگذار در رضایت شغلی.. 35

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1 مقدمه: 39

3-2 روش تحقیق.. 39

3-2-1 روش انجام پژوهش.... 39

3-2-2 جامعه آماری.. 40

3-2-3 گردآوری اطلاعات... 40

3-2-4 روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها 41

3-2-5 طراحی سامانه میزان رضایتمندی از فضاهای اداری پلان باز: 41

3-2-5-1- طراحی پرسشنامه: 43

فصل چهارم: شناخت عرصه پژوهش و تحلیل آماری نمونه موردی

4-1 مقدمه : 49

بخش اول: شناخت بستر. 50

4-2 نقشه و تصاویر ساختمانهای ادارات تشکیل دهنده جامعه آماری.. 51

4-2-1 اداره امور مالیاتی و دارایی استان ایلام. 51

4-2-2 بانک ملت شعبه شهید کشوری شهر ایلام. 59

4-2-3 اداره پست مرکزی شهر ایلام. 60

بخش دوم: تحلیل آماری.. 61

فصل پنجم: نتیجه گیری، ارائه راهکار و ضابطه

5-1 مقدمه: 75

5 -2- بحث در روند کلی پژوهش: 76

5-3 یافته ها 76

5-4- نتیجه گیری.. 79

5-5- ارائه راهبرد و سیاست : 79

منابع فارسی.. 81

Refrencese. 82

تصویر شماره 1: حبابهای نامریی احاطه کننده انسان. 17

تصویر شماره2  :فضای شخصی ادوارد هال.. 18

تصویر شماره 3: فضای شخصی.. 19

تصویر شماره4: فضای شخصی . 19

تصویر 5: یک مدل مفهومی از فضاهای پلان آزاد. 33

تصویر6: یک مدل مفهومی از استفاده نور روزانه در ادارات پلان باز 33

تصویر7:دیاگرام روابط بین فاکتورهای تاثیرگذار بر رضایت شغلی. 36

تصویر8: فضاهای داخلی پلان باز و ارتباط مستقیم همکاران با یکدیگر. 50

تصویر9: فضای داخلی اداره امور مالیاتی ایلام با نقشه پلان آزاد. 51

تصویر10: ادارات با نقشه پلان آزاد. 52

تصویر11:نمای بیرونی اداره امور مالیاتی شهر ایلام. 53

تصویر12: بانک ملت شعبه کشوری شهر ایلام. 59

تصویر13: اداره پست مرکزی شهر ایلام. 60

تصویر14: دیاگرام ارتباط فاکتورهای تاثیر گذار بر عملکرد. 65

تصویر15: دیاگرام ارتباط تاثیرگذاری فاکتورهای 4 گانه بر رضایت محیطی.. 68

تصویر16:دیاگرام ارتباط رضایت محیطی با رضایت شغلی.. 70

تصویر 17: دیاگرام ارتباط فاکتور حریم خصوصی با ارتباطات... 71

تصویر18:دیاگرام نهایی.. 72

جدول شماره1: Reliability Statistics 62 

جدول شماره2: Model Summary. 63

جدول شماره3: ANOVAb. 64

جدول شماره4: Coefficientsa. 64

جدول شماره5 Model Summary: 66

جدول شماره6: ANOVAb. 66

جدول شماره7: Coefficients^a 67

 جدول شماره8: Coefficientsa. 67

جدول شماره9 ANOVAb. 69

جدول شماره10: Coefficientsa. 70

جدول شماره11: Correlations 71