پول وبانكداری

مقدمه :

امروزه پول و بانكداری از جمله مهم ترین موضوعان اقتصادی در دنیا می باشند. اهمیت مطالعه پول و بانك در اقتصاد را در دو نكته می بایستی جستجو نمود: اولا پول و بانكداری با توجه به ارتباط نزدیكی كه با تغییرات مهم پول ، تورم، بیكاری، تحولات اقتصادی دارد دارای اهمیت است. ثانیا از آنجایی كه در رابطه با موضوعات مختلف اقتصادی، جواب مطلق و مشخصی در بین كارشناسان و متخصصین اقتصادی وجود ندارد دارای اهمیت می‎باشد. البته این تنوع پاسخها و نیز جدال بین كارشناسان اقتصادی در رابطه با مسائل اقتصادی را می بایستی در تحولاتی كه هر روز در پول و بانكداری حاصل می‎شود جستجو نمود زایر هر روز موسسات پولی و مقررات جدیدی به منظور پاسخگویی به مسائل و سیستمهای مالی و در نتیجه رفتار انسانها در جوامع مختلف حاصل می گردد و دچار تحول می‎شود. در این پروژه سعی گردیده است ضمن بیان نظریات پولی و بانكی اقتصاد دانان مختلف، مسائل پولی و بانكی ایران نیز در حد مقررات مطرح گردد.

فصل اول

ماهیت و مشكلات مبادلات پایاپای و چگونگی پیدایش پول

در این فصل موضوعات زیر مورد بررسی قرار می‎گیرد:

1. 1.      مبادلات پایاپای چیست و مشكلات آن كدام است؟
2. 2.      تولید پول  و وظایف آن
3. 3.      خواص مطلوب پول
4. 4.      پول به عنوان یك دارایی
5. 5.      اهمیت مطالعه پول

مبادله پایاپای كه در حقیقت مبادله كالا و خدمات در مقابل كالاها و خدمات است، پیشینه ای به قدمت تمدن بشریت دارد. ریشه مبادله پایاپای را در جامعه می بایستی در تمایل ذاتی بشتر به منظور تحقق منافع شخصی وی جستجو كرد.

از آنجایی كه توانایی  و استعدادهای افراد محدود است، لذا یك نفر نمی تواند همه چیزهایی را كه برای ادامه زندگی و مصرف لازم دارد تولید نماید. حتی اگر در جامعه افراد دارای استعدادهای متنوع و متفاوتی در تولید نیز باشند، باز هم منافع ناشی از تقسیم كار و تخصص حكم می‎كند كه هر كس به تولید یك یا حداكثر چند كالا بپردازد. حال اگر فردی در تولید كالایی تخصص یابد  و بیش از مقداری كه نیاز دارد از آن كالا تولید نماید، مازاد تولیدش را در مقابل كالاهایی كه به وسیله دیگران تولید شده و ضمناً برای ادامه حیات وی لازم می باشد، مباد له می نماید. در حقیقت مبادله پایاپای سیستمی است كه مردم كالاها و خدمات تولیدی خود را به منظور به دست آودرن كالاها و خدماتی كه نیاز دارند، به طور مستقیم مبادله می نمایند.

مشكلات مبادلات پایاپای

اگر چه اقتصادهایی كه در آن مردم و كالاها و خدمات را به طور مستقیم در مقابل كالاها  و خدمات مبادله می كردند یعنی مبادلاتی كه در آن هیچ گونه واسطه ای به عنوان پول وجود نداشته امكان پذیر بوده، اما وظیفه یك چنین سیستم تجاری بسیار سنیگن و مشكل بوده است. مبادلات اولیه كه به صورت تهاتری انجام می گرفت، بسیار طاقت فرسا بوده و موجب اتلاف وقت فراوان می گردید. در یك چنین سیستمی منافع بسیار زیاد افزایش بهره وری كه از تخصص ناشی از تقسیم كار حاصل می گردد، بدون تحول در سیستم مبادله امكان پذیر نمی باشد. در نتیجه، اقتصاد پایاپای تنها می‎تواند شكل اولیه و ابتدایی زندگی را حفظ كند.

در هر حال، اقتصادی كه در آن مبادله پایاپای وجود دارد، از جنبه های مختلفی با تنگنا مواجه است كه در ادامه بحث مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

1- فقدان یك وسیله سنجش یا قیمت گذاری. پایاپای یك معیار عملی كه بتوان برحسب آن ارزشض كالاها و خدمات را شمارش كرده و ارزش گذاری نمود وجود ندارد. در نبود یك معیار سنجش، ارزش هر كالا در بازار نمی تواند به سادگی با یك مقدار بیان شود. در چنین شرایطی ارزش هر كالا برای مبادله پایاپای می بایستی برحسب كالاهای دیگری كه دارای كیفیت متفاوت هستند، بیان شود. برای مثال اگر در اقتصادی 30 نوع كالا در بازار برای مبادله وجود داشته باشد هر كالا می بایستی با 29 كالای دیگر قیمت گزاری شود. به عبارت دیگر هر كالا دارای 29 نوع قیمت است. نتیجتاً در یك اقتصاد تهاتری كوچك كه تنها در آن 30 نوع كالا و خدمات یافت می شود، 4325 نوع قیمت برای كالاها وجود دارد. ملاحظه می‎شود كه در چنین اقتصادی به لحاظ تعدد قیمتی كه برای هر كالا وجود دارد مشكلات زیادی به وجود خواهد آمد روشن است اقتصادی كه به طور خالص تهاتری می‎باشد تنها  در اقتصادهای اولیه كه مردم كالاهای محدودی را تولید و مبادله می كردند امكان پذیر است. در اقتصادهای پیشرفته و مدرن امروزی كه سود آوری تنها در مصرف تولید انبوه كالاها و خدمات وجود دارد، مبادله تنها در شرایطی كه یك سیستم پیشرفته اعتباری و پول وجود داشته باشد امكان پذیر است و اصولاً مبادلات پایاپای حداقل در شكل اولیه آن غیرقابل تصور است. از آنجایی كه در یك اقتصادی كه به طور خالص تهاتری است، امكانی برای تخصص و تقسیم كار وجود ندارد (زیرا مشكلات و محدودیتهای مبادلات پایاپای باعث می گردد كه هر كس بخش مهمی از نیازهایش را خود تهیه نماید)، در چنین شرایطی تقسیم كار و در نتیجه تخصص نمی تواند به وجود آید. بهره گیری از حداكثر ظرفیت تولیدی مناطق مختلف و نیز حداكثر كردن منفعت و همین طور استفاده از صرفه جوی های حاصل از مقیاس در تولید، تا وقتی كه فشارهای ناشی از چنین سیستم پایاپای وجود دارد، امكان پذیر نمی باشد. بنابراین لازم است كه سیستم غیركارایی مثل مبادله پایاپای، با یك سیستم كاراتر برای مبادله كالاها و خدمات جایگزین گردد.

فهرست مطالب

مقدمه..........................................................................................................................

فصل اول: ماهیت و مشكلات مبادلات پایاپای و چگونگی پیدایش پول .....................

مبادلات پایاپای چیست و مشكلات آن كدام است؟.....................................................

تولید پول و وظایف آن ..............................................................................................

پول بعنوان یك دارایی ...............................................................................................

اهمیت مطالعه پول .....................................................................................................

فصل دوم: تحولات تدریجی سیستمهای پولی در جهان و ایران................................

سیستم پول كالایی ....................................................................................................

سیستم در فلزی.........................................................................................................

سیستم تك فلزی.........................................................................................................

پول اسكناس .............................................................................................................

پول بانكی ..................................................................................................................

تحولات سیستمهای پولی در ایران.............................................................................

فصل سوم: بانكهای تجاری و تحولات آن.................................................................

تعریف و اهمیت بانك..................................................................................................

زرگرها وظیفه بانكداری ...........................................................................................

صدور اسكناس و بانكداری جدید..............................................................................

چگونگی عملیات بانكها................................................................................................

فصل چهارم : بانكداری در ایران..............................................................................

تاریخچه  كوتاهی از چگونگی بانكداری در ایران......................................................

سیستم بانكداری و انواع بانكهای قبل از انقلاب اسلامی ..........................................

سیستم بانكداری اسلامی ..........................................................................................

 فصل پنجم: موسسات مالی، بازارهای مالی و پولی و ابزارهای آن.........................

چگونگی انتقال وجوه پس انداز شده به قرض گیرندگان...........................................

ماهیت موسسات مالی و انواع آنها.............................................................................

 ابزارهای مالی و نقش آن در انتقال وجوه پس انداز ...............................................

انواع و اشكال اعتبار كدام است؟ ..............................................................................

بازارهای مالی اولیه و ثانویه چیست..........................................................................

بازارهای پول و سرمایه داری چه مشخصاتی اند؟ .................................................

فصل ششم: سیاست پولی و ابزارهای آن.................................................................

ابزارهای سیاست پولی .............................................................................................

ابزارهای سیاست پولی و عملكرد آنها در ایران........................................................

اهداف سیاستهای پولی .............................................................................................

استراتژی سیاست پولی ............................................................................................

فهرست منابع ............................................................................................................