مالیات و مفهوم اقتصادى آن

مفهوم كلى مالیات  

واژه[ مالیات] كه از[ مال] گرفته شده از نظر فرهنگ شناسان در معانى زیر بكار برده شده است :
[ اجرو پاداش] [ زكات مال] [ سرپرستى و چراندن گله هاى گوسفند] [ در جریمه اى كه حكومت بمناسبت ارتكاب جرائم ویژه از مرتكبین مى گیرد] [باج] [ خراج] و بالاخره مالى كه دولتها بطور سالانه از شهروندان خود مى گیرند. 1اما دراصطلاح اقتصاددانان جدید مالیات اینگونه تعریف شده است :
مالیات مقدار پول و یا مالى است كه شهروندان یك كشور طبق قانون به دولت خود مى پردازند تا در جهت اداره امور كشور تامین كالاها و خدمات عمومى و ضرورى تضمین امنیت و دفاع همگانى و عمران و آبادانى توسط دولت مورد بهره بردارى قرار بگیرد.مالیات ریشه تاریخى طولانى و عمیقى دارد و عمر آن با پیدایش نخستین حكومتها و سازمانهاى مدیریت اجتماعى همراه مى باشد. در تاریخ هیچ رژیمى وجود نداشته كه از شهروندان خود و یااقوام و ملتهائى كه احیانا مغلوب او واقع مى شدند بفهوم كلى كلمه مالیات نگیرد.تنها نوع و مقدار مالیات و نحوه وصول آن متفاوت بوده است اصل آن هیچگاه متروك نمى شده است . در برخى از كشورهاى جهان باستان از قبیل كلده و آشور در[ بین النهرین] [ آتن] در فرنگ وصول مالیات از مردم تابع قوانین مدون بوده ولى در بسیارى از نقاط جهان مسئله مالیات از نظر چگونگى وصول واندازه آن تابع اراده دولت مركزى و یا پادشاه بوده است كه در برابر دریافت مقدارى پول و یا كالا در سال حكومت و فرماندارى مناطق گوناگون را به افراد واگذار مى كرده است حاكم منطقه نیز كه به یك طایفه و قبیله بلوك و منطقه و یا شهر وایالتى منصوب مى شد آن اندازه از پول و كالا جهت دولت مركئز باافزودن مبالغ هنگفتى براى اداره امور منطقه و خود و ذخیره شخصى بطور سرانه و یا خانوارى از مردمان زیر سلطه خود وصول مى كرد. و در نپرداختن آن براى پادشاه و حاكم منطقه هیچ عذرى پذیرفته نبود و[ شعار] یا سر بده یا مالیات و[ خراج] براى همگان مفهوم رعب انگیز خود را داشت . عجیب است كه این روش منحوس حتى در میان سلاطین و حاكمان ستمگر پس ازاسلام در كشورهاى اسلامى مانند بنى امیه و بنى عباس تا نادرشاه افشار و پس ازاو نیز رایج بوده است ! و نادرشاه گنجینه هاى افسانه اى خود موسوم به[ كلات نادرى] را بیشترازاین طریق گردآورده بود. 5 از دیگر تفاوتهاىعمده مسئله مالیات درگذشته و حاضراین است كه سلاطین و رژیمهاى گذشته مالیات را براى ایجاد عمران و آبادانى در كشور نمى گرفتند بلكه خراج ها باجها و مالیاتهاى وصول شده را جزو دارائى و گنجینه هاى شخصى خود قرار داده و براى گردش امور دربار حرمسرا و تامین زندگى شاهزادگان وامیرزادگان عیاش و خوشگذران مورد بهره بردارى قرار مى دادند. حتى در بسیارى موارد حقوق سربازان از طریق صدور و فرمان:[ غارت همگانى شهرهاى فتح شده و مغلوب] تامین مى شده است و نه از خزانه دولت . اینگونه برخورد زشت زمامداران خود سر با مسئله مالیات و جایگزینى چپاولگرانه آن در ذهنیت مردم شرق موجب گشته تااگر در مواردى هم مالیات در جهت مصلحت مردم بطور قانونى تنظیم گردد مردم سرباز زنند و بگونه اى از پرداخت آن گریز كنند و همچون مردم كشورهائى كه نظام قانونى بر آنان حاكم است مالیات راامرى طبیعى و در برابر فعالیت هاى عمرانى و خدماتى وادارى دولت ندانند. وازاینرو برخى از معنونین درس مالیات داشته باشند لذا با ذهنیت ویژه خویش مسئله [ تحریم عشر] در منابع و متون شیعه را بطور مطلق مرادف [تحریم مالیات] در مادون زكات و ... پنداشته و براین اساس با تصویب مالیات به عنوان اولیه مخالفت كرده اند. غافل ازاینكه مسئله تحریم عشر واكنشى مناسب در برابراسراف كاریهاى حكام غاصب و ستمگر آن عصر بوده است و نمى تواند گوناگون مفهوم مالیات در شرایط متفاوت تاریخى دلیل بر مطلب باشد. این واژه بویژه در نظام جمهورى اسلامى دقیقا در نقطه مقابل آن مفاهیم نادرست تاریخى قرار دارد. و مالیات طبق قوانین و ضوابط معین خواهد شد و براى عمران و آبادى كشور و صیانت از[ بیضته اسلام] مصرف مى شود. ازاینرو در عصر حاضر یكى از پایه هاى استوار كشوردارى ترقى و پیشرفت وارائه خدمات به مردم و در نتیجه دریافت مالیات مى باشد دریافت مالیات از جامعه در كشورهاى جهان امرى طبیعى و براساس سیاست مالى مى باشد و در برخى از كشورهاى صنعتى جهان 90 تا 98 درصد بودجه عمومى از طریق مالیاتها تامین مى شود و مردم نیز هیچگونه واكنش منفى در برابر آن بروز نمى دهند.